Mijn reactie naar aanleiding van de ongevallen op de rotonde zwembad

Normaal reageer ik nooit op individuele ongevallen. Gezien de vele vragen nav de ongevallen op de rotonde aan het zwembad, doe ik dit nu toch.

Geloof me: ik betreur elk ongeval in onze stad. Het gaat zelfs verder: ik neem elk ongeval persoonlijk. Wie volgens de verkeersregels in fout is, is in deze niet relevant en de verwijten naar fietsers en/of automobilisten moeten stoppen. In beide gevallen gaat het om een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De ongevallen gebeurden aan zeer lage snelheden en gebeurden – in het slechtste geval – in een vlaag van onoplettendheid. Wie, wat wanneer en hoe zal door het gerecht worden uitgemaakt, maar mag ons nu niet bezighouden.

De wegbeheerder (AWV) koos hier voor een ontwerp met wat ik noem een ‘latent onbehagen’ voor alle weggebruikers. Niemand voelt zich op zijn gemak en dat zou iedereen ertoe aanzetten tot voorzichtigheid. En dat leek goed te werken. In de afgelopen 3 jaar gebeurde er 1 zwaar ongeval met een fietser (nvdr: die in de verkeerde richting de rotonde nam).

Wat de wegbeheerder waarschijnlijk niet door had, is dat gedrag verandert. Het latente onbehagen lijkt wat weg: de fietser neemt zijn voorrang (die hij niet heeft) en de automobilist neemt het niet meer dat de voorzichtigheid of voorbehoud van de fietser er niet meer is en neemt zijn voorrang. Dat leidt tot meer conflicten en een verkeersonveilig gevoel.

Er is geen ideale ontwerpoplossing voor dit rondpunt: voorrang voor de fietser betekent een complete blokkering in de spits van de rotonde en de eeuwige file op de N70 komt terug. Blijft het zoals het is dan moet de fietser 6 keer voorrang geven alvorens ie van Sint-Niklaas naar Beveren kan en die zal niet 6 keer stoppen. De fietser blijft geneigd de voorrang ‘af te dwingen’ en de onduidelijkheid blijft.

Bekijken we het vanuit het standpunt van de veiligheid, dan is een fietspad in de voorrang geen garantie op minder ongevallen. Een fietser is minder geneigd te kijken naar het verkeer rondom hem bij voorrang en neemt met gezwinde snelheid de rotonde. De wachtende automobilist heeft dan onvoldoende zicht op wat achter hem komt indien hij/zij al is gestopt. Dit kan net leiden tot meer ongevallen. Het zou bij wat we nu weten het ongeval van maandag niet hebben vermeden.

In deze omstandigheden is enkel een zwevende rotonde zoals in Eindhoven een goede oplossing (zie artikel), maar erg realistisch is dat niet.

Op langere termijn biedt de Oostelijke Tangent en de afwaardering van de N70 naar wijkontsluitingsweg uiteraard meer mogelijkheden. De verkeersintensiteit op de N70 naar de N16 neemt drastisch af. Op dat moment kan je overwegen de fietser wél zijn voorrang te geven.

Wat doen we in de tussentijd? Ik heb het initiatief genomen om allereerst de wegbeheerder een analyse te vragen van de ongelukken en de configuratie van het kruispunt. Wat kan er beter, wat moet er anders? We gaan nu niet improviseren. Daarna zitten we samen met wegbeheerder, politie en mobiliteitsdienst over verdere acties. We zullen hierbij uiteraard ook de buurt en de fietsersbond horen.

Lees meer over de fietsrotonde Eindhoven hier

berichtgeving ongeval:

HLN

Nieuwsblad

TVOost

De brochure ‘Wijkcirculatie in beeld’ brengt op overzichtelijke manier alle informatie over de maatregelen in het het wijkcirculatieplan samen. (Klikken voor de brochure)

In de eerste blogpost over het circulatieplan had ik het over het waarom en het hoe van het circulatieplan. In deze post ga ik in op een aantal opvallende maatregelen zélf, en dat in de aanloop naar de infosessies van het stadsbestuur op 28 en 30 november en 7 december in het stadhuis.

Het circulatieplan heeft als doel de veiligheid, leefbaarheid én de bereikbaarheid van de binnenstad beter te garanderen. Daarvoor is een veelheid aan acties nodig: rijrichtingen aanpassen, parkeren beter geleiden, buslijnen herleggen, lichtenregelingen aanpassen. Het gezamenlijk invoeren van deze maatregelen moet leiden naar het gewenste resultaat.

Zoals eerder al aangegeven kiezen we ervoor om geen ‘big bang’ te doen door alle maatregelen ineens te laten ingaan, maar om stap voor stap maatregelen te nemen. Dat laat ons immers toe elke ingreep goed voor te bereiden voor de invoering en bij te sturen na de invoering. Met deze aanpak hebben we onszelf ook een bijkomende taak opgelegd: elke maatregel past in het grotere verhaal, maar moet ook op zichzelf een meerwaarde creëren. Een aantal voorbeelden:

Januari: Lodewijk De Meesterstraat – Lamstraat

De Lodewijk De Meesterstraat wordt éénrichtingsverkeer richting Lamstraat. De L.De Meesterstraat kenmerkt zich als een brede baan met rijwoningen, AZ Nikolaas, WZC De Spoele, een lagere en middelbare school en met op het einde van de straat InterWaas. Het is er dus zeer druk met een hoge parkeerdruk. De breedte van de weg leidt vaak tot onaangepaste snelheid en dat in een omgeving met veel fietsers. Veel groen is er niet in deze wijk. Verkeersmatig is het kruispunt met de Hospitaalstraat onoverzichtelijk en blokkeren auto’s, bussen en vrachtwagens elkaar regelmatig.

Door het éénrichtingmaken van de straat proberen we niet alleen een circulatiemaatregel te nemen maar proberen wij ook een antwoord te bieden op al de vorige uitdagingen. We krijgen een overzichtelijker kruispunt met de Hospitaalstraat, een rustiger Hospitaalstraat (beter voor de spoeddienst), ruimte om extra parkeerplaatsen te creëren, een kus en rijzone aan de lagere school, fietsnietjes in de parkeerstroken aan beide scholen, en afbakening parkeerzones en scholen met bomen.

Hoe de L.De Meesterstraat er nu uitziet

Hoe de schoolomgeving er zou kunnen uitzien met Kus en Rij zone (blauw) , fietsnietjes (rood), bomen (groen) en ‘School’ op de baan geschilderd.

Tereken – Schoolstraat

Bij Tereken – Schoolstraat gaat het om een complete herinrichting van de betrokken straten. Geheel Knaptandstraat – Tereken wordt eenrichting staduitwaarts. De Schoolstraat wordt éénrichting Parklaan. Aan beide kanten komen fietspaden van minstens 1,50 breed en waar het kan zelfs 1,75. Door het eenrichtingsverkeer in de Schoolstraat wordt de parkeergelegenheid geoptimaliseerd. Bomen bakenen de parkeervakken af in deze groenarme straten. De schoolomgeving in Tereken krijgt een facelift volgens het masterplan publieke ruimte. Begin van deze werken : najaar 2018.

Schoolomgeving volgens het masterplan publieke ruimte

Hoveniersstraat- Broederstraat

De Hoveniersstraat en de Broedersstraat krijgen heel wat verkeer te slikken in beide richtingen. Komen daarbij nog eens meer dan 100 lijnbussen per dag. De ruimte is er beperkt en fietsers worden weggedrumd. De luchtkwaliteit in deze straten is barslecht. Hier gaan we voor ingrijpende verkeersmaatregelen met minder impact op het openbaar domein: de straat wordt tweerichtingsverkeer voor bussen maar niet voor auto’s. De toegang wordt gecontroleerd met een camerasysteem. Om voldoende ruimte te krijgen wordt het parkeren in de Hoveniersstraat weggenomen. De voetpaden zullen heraangelegd worden.

Infosessies circulatieplan

Infosessies gaan door in het stadhuis van 19:30 tot 21:30 (vrij binnen- en buitenlopen) met algemene infosessies om 20:00 en 20:45 door mezelf en schepen Wout De Meester (Groen) – meer info in de Stadskroniek.

Circulatieplannen veroorzaken her en der in Vlaanderen heel wat heisa. De insteek van de plannen is zowat overal hetzelfde: het doorgaand verkeer moet rond de stad op een rond- of ringweg, wijken worden via lussen gescheiden van mekaar en als resultaat moeten centra autoluwer worden om de leefbaarheid, bereikbaarheid, veiligheid en beleving te verbeteren. Zo ook in Sint-Niklaas. Wij pakten het ontwerp aan met een eigen en geleidelijke aanpak.

Participatie is hard werken

Participatie is hard werken schreef ik nog over Stationsomgeving-Noord (http://carlhanssens.be/?p=214). Als u geïnteresseerd bent hoe we proberen om een ‘iedereen-mee’ verhaal te schrijven, lees dan even mee.

De principes van circulatieplannen zijn vaak identiek vanuit een gemeenschappelijke problematiek: veel autoverkeer dat kriskras de stad rondrijdt, hoppend van bestemming tot bestemming of op zoek naar een parkeerplaats vormt een aanslag op verkeersleefbaarheid, -veiligheid en ook de gezondheid van de bewoners. Het creëert een onaangename sfeer maar vermindert ook de bereikbaarheid van het centrum. Het gekende gevolg is dat ook bezoekers het centrum links laten liggen en inruilen voor een trip naar het winkelcentrum aan de rand van de stad.

Schets principes circulatieplan uit mobiliteitsplan Sint-Niklaas (april 2015)

Geleidelijke opbouw: anders aanpakken

Vaak worden complexe plannen in een ruk gepresenteerd aan de ‘bevolking’. In hoorzittingen, infomarkten etc. krijgen mensen wel de informatie die ze willen, maar worden ze eigenlijk gedwongen ‘tegen’ te zijn, ook al zijn ze 99% van het plan welgezind. Maar net die ene maatregel zien ze niet zitten. Als ze dit durven uiten, worden ze in de hoek weggezet als ‘zure burger’.

Komen met een kant-en-klaar-plan leek dus géén goed idee. Het heeft het voordeel van de duidelijkheid en een tijdsverloop kan op voorhand wel afgesproken worden, maar het werkt ontmoedigend voor de burger die betrokken wil worden in het proces, die niet noodzakelijk wil tegen zijn, maar soms alleen maar KAN tegen zijn.

Een lang maar grondig traject

In het participatietraject voorafgaand aan het mobiliteitsplan (september tot december 2014) legde ik 27 keer uit wat de principes van zo’n circulatieplan dan wel moesten zijn: doorgaand verkeer op de R42, N41 en N70, de historische invalswegen vormen de hoofdstructuren waarlangs verkeer in en uit de 7 wijken van de binnenstad geraakt en een stop van het Noord-Zuid verkeer op de Grote Markt. Waarom: verhogen leefbaarheid en vooral bereikbaarheid van de binnenstad(!). Volop kritische vragen en bedenkingen maar de doelstellingen werden algemeen aanvaard. Een schets moest de principes aanschouwelijk maken.

Luchtkwaliteitsmetingen wijzen op ernstige problemen door verkeer.

Wat ook duidelijk was: dit circulatieplan moest in zijn geheel bekeken worden: er zullen randvoorwaarden opgelegd worden. Doorstroming op de ringweg moest mogelijk zijn, Kruispunt Driekoningen – vandaag volop heraangelegd – moest klaar zijn én werken. We zouden een breed participatietraject lopen rond het circulatieplan zelf.

Volgende stap: sleutelmaatregelen

Een circulatieplan doe je niet enkel voor de circulatie. Je probeert ook een antwoord te geven op andere verzuchtingen: parkeren, ruimte voor de voetganger en de fietser een leefbare omgeving. Daarom stelden we 25 circulatiemaatregelen voor die ook een meerwaarde voor de buurt kunnen betekenen (april – juni 2016). Per wijk praatten in totaal 600 (!!!) bewoners over deze maatregelen en de gevolgen. Zij konden daarbij ook hun andere suggesties meegeven (gevaarlijke toestanden, nood aan fietsenstallingen, snelheidsregimes …). Zij deden dat in groepen van maximum 25 personen. Best een logistieke uitdaging als er 120 mensen komen opdagen op zo’n wijk inspraakavond.

Voorgestelde maatregelen worden aanschouwelijk in beeld gebracht

Deze opmerkingen werden gerangschikt per opmerking. Daarnaast kregen we nog heel wat suggesties en vragen per mail, loket, telefoon en brief: in totaal 500! Het leeft in Sint-Niklaas!

Onderbouwen

Het bouwen van ons ‘wensscenario’ duurde dan ook meer dan een jaar. Om te komen tot dit wensscenario is er ook veel veldwerk gebeurd: metingen van luchtkwaliteit, verkeersintensiteiten en doorrekenen van maatregelen op straatniveau. De plannen werden ook doorgesproken met essentiële partners: De Lijn, AWV, taximaatschappijen, scholen, hulpdiensten, het ziekenhuis en de provincie. Voor de bijsturing en monitoring van het plan bestellen we een verkeersmodel. We moeten immers kunnen bewijzen dat het voorgestelde scenario kàn werken.

Communiceren, communiceren en communiceren

We lanceren nu het resultaat van ons werk met een makkelijk te lezen aparte website : www.sint-niklaas.be/wijkcirculatie .

In het najaar gaan we ook terug de boer op om uit te leggen wat we met de input hebben gedaan (en dat zal soms ook betekenen dat we suggesties niet volgen). Bewoners kunnen reageren via een webformulier of op papier op de infomarkten en daarna.

Opvallende campagne om alle weggebruikers te wijzen op de aankomende veranderingen

Op leuke manier proberen we op het niveau van de straat de veranderingen aan te kondigen en te duiden onder de noemer: ‘Veilig, vlot en vrolijk verkeer!’Via een aparte website kunnen burgers op het gemak de maatregelen doornemen en zelf beoordelen. Via een webformulier kunnen ze feed-back geven.

Tezamen met de burgers en goed bestudeerde en berekende maatregelen, geloof ik echt dat we van het circulatieplan een succes kunnen maken.

In de pers

Artikel Het Laatste Nieuws

Artikel Het Nieuwsblad

Deze week gaan meer dan 23.000 leerlingen (waarvan zowat 9000 in het basisonderwijs) weer terug naar school in scholenstad Sint-Niklaas. Op een aantal schoolomgevingen zullen leerlingen, ouders en leerkrachten merken dat het een en ander is veranderd aan de schoolpoort.

In het kader van het scholencharter en de schoolvervoersplannen hebben scholen, politie en mobiliteitsdienst in nauw overleg een aantal schoolomgevingen aangepast met de bedoeling ze overzichtelijker en dus veiliger te maken. Soms gaat het om kleine ingrepen met grote impact, soms om een geheel aangepaste schoolomgeving. Een overzicht:

Verkeerslichten moeten veilig oversteken mogelijk maken op het Kruispunt Zonnestraat – Bellestraat – Eekhoornstraat

Eekhoornstraat: Parkeerstroken in grasdals moeten het parkeren beter organiseren en bestuurders natte voeten besparen.

1.Eekhoornstraat: De Baken: aanpassing van de schoolomgeving met een nieuwe oversteekplaats met wegversmalling om de snelheid te remmen. De fietser komende van de N70 wordt beter beschermd door het geven van rugdekking. Met de plaatsing van verkeerslichten wordt het oversteken van de Bellestraat mogelijk op veilige wijze. In de straat werd een verharde parkeerstrook aangelegd om het parkeren overzichtelijker te houden. Zo kan er ook een stuk parkeerdruk van de Bellestraat weggenomen worden.

2. Lodewijk De Meesterstraat: zowel aan de lagere school als aan de middelbare school Sint-Carolus werd een snelheidssluis aangelegd. Een wegversmalling die kruisend verkeer verplicht om te vertragen aan de schoolingang. Omdat de wegversmalling aan beide zijden is aangelegd,  worden ook leerlingen zichtbaarder als ze willen oversteken tussen de geparkeerde wagens .Bij de lagere school is er nu ook een zone afgebakend als kus en rijzone.

3. Na de asfalteringswerken wordt ook deze zelfde oplossing toegepast aan de OLV Presentatie Watermolendreef ter vervanging van de rijbaankussens. Veel effectiever en ook stiller.

Snelheidssluis in de Watermolendreef vervangt de rijbaankussens. Stiller zal het in ieder geval worden. Door de plaatsing worden leerlingen zichtbaarder. Fietsers kunnen gewoon achter de bakens blijven rijden.

Zelfde principe van de snelheidssluis werd aan de twee schooluitgangen in de Lodewijk De Meesterstraat toegepast.

4. De Collegestraat wordt dan weer een schoolstraat bij het begin en het einde van de school. Dat wil zeggen dat gemotoriseerd verkeer niet meer toegelaten zal worden bij de start en het einde van de school (7:30 – 8:30 en 15:30 – 16:30). Ouders worden gevraagd te parkeren onder de Markt, Hofstraat of Statdschouwburgplein.

5. Aan het Zwaantje in de Leebrugstraat weden dan weer snelheidsremmende plateau’s aangebracht. De school ligt aan een landelijke weg, waar weinig verkeer rijdt wat dan weer uitnodigt tot hoge snelheden.

5. Voor Gavertje Vier in de Sint-Andriesstraat in Belsele sloegen het stadsbestuur, de directie, de ouderraad en de dorpsraad eind vorig schooljaar de handen in elkaar om oplossingen te zoeken voor de vaak onoverzichtelijke verkeerssituatie rondom de school. Ze tekenden samen de vernieuwde schoolomgeving uit, met prioritaire aandacht voor de zachte weggebruikers. De aanpassingen werden deze zomer uitgevoerd, zodat het schooljaar op 1 september meteen van start kan gaan in de vernieuwde situatie. De oversteekplaats werd centraal gelegd, de circulatie op de parking werd geregeld met eenrichtingsverkeer en de centrale doorsteek is nu enkel toegankelijk voor fietsers en voetgangers. In de Sint-Andriesstraat werden parkeervakken met inhammen geschilderd om kruisend verkeer toe te laten. De gevaarlijke oversteekplaatsen in de bocht werden verwijderd. Daarnaast promoot de school ook het gebruik van de fietswegels langs achter, bijvoorbeeld ook voor oudere kinderen die het laatste stukje alleen te voet kunnen afleggen.

De absolute voorrang voor fietser en voetgangers én de brede samenwerking zijn een schoolvoorbeeld van hoe samen gewerkt kan worden aan een veiliger schoolomgeving. Een route binnen de scholencharters waar we verder op zullen inzetten.

Persoverzicht

Zie het artikel in HLN van 31 augustus

Zie het artikel in Het Nieuwsblad van 31 augustus

Bekijk de reportage op TVOost

“Schepen, bent u niet erg ontgoocheld dat Sint-Niklaas geen fietsstad 2015 werd?”, was de afgelopen weken de meest gestelde vraag. Verbaasde blikken als ik antwoordde: “Een beetje wel, maar eigenlijk ben ik ook opgelucht! We staan immers nog maar aan het begin van een lange weg”.

N70 Prins Boudewijnlaan krijgt verhoogde brede fietspaden

Toen we moesten beslissen om ons dossier in te dienen voor ‘Fietsstad 2015′, was het doel ‘een nominatie’. De mobiliteitsdienst zette zich aan een stevig dossier met de verwezenlijkingen van de afgelopen jaren:

1) Samen met fietsers schreven we een fietsactieplan met 100 acties om onze stad  ‘fiets-proof’ te maken.

2) Het mobiliteitsplan kiest resoluut voor de fiets als stedelijk vervoersmiddel bij uitstek met als uitschieter een kleine en een grote fietsring om Sint-Niklaas.

3) In 2015 zullen we maar liefst 11 kilometer fietspaden hebben aangelegd, een record!

Fietspaden op Vijfstraten

We overtuigden de jury en werden genomineerd voor b.v. Brugge of Mechelen. Opdracht volbracht! Blij ook, want de afgelegde weg was allesbehalve evident.

Twee fietsconferenties leverden een lawine aan ideeën op. Na wikken en wegen hielden we 100 actieplannen over. Deze actieplannen maken we nu concreet, met budget en timing in een fietsinfrastructuurstudie. In het najaar mag de fietsconferentie zich uitspreken over de prioriteiten (27 oktober).

Het mobiliteitsplan (2015) is een heel werk geweest dat (af en aan) bijna 4 jaar in beslag heeft genomen: investeren in wegeninfrastructuur om de auto vlot rond de stad te kunnen leiden en zo, met een circulatieplan het doorgaand verkeer weren ten voordele van het bestemmend verkeer (bezoekers, bewoners en de winkelende burger). Op die manier creëren we een leefbaarder stad en meer ruimte voor de zachte weggebruiker.

 Het realiseren van goede fietsinfrastructuur is niet evident

Raapstraat met 1,75 meter brede comfortabele fietspaden aan beide zijden van de weg

Bijkomende fietspaden realiseren is niet altijd evident. Eerste categorie zijn de fietsprojecten die gekoppeld zijn aan complexe rioleringsdossiers. Denk maar aan Vijfstraten en de Raapstraat, twee belangrijke invalswegen met veel handelaars en bewoners, waar parkeerplaatsen moesten sneuvelen om de minimumbreedte van de fietspaden te kunnen realiseren. Dat is geen makkelijk gesprek en opgave. In de twee gevallen zijn we tot een oplossing gekomen. We zullen later evalueren of ze ook werken. Verder zijn er ook nog de Astridlaan en de Boudewijnlaan, Steenweg Hulst-Lessen en de Heimolenstraat. Ondertussen maken we gebruik van de rio-dossiers in Puivelde en Sinaai om de fietsinfrastructuur daar comfortabeler te maken.

Een tweede categorie zijn de aparte fietspaddossiers: in de  Weimanstraat en de Hoogkamerstraat leggen we alleen een fietspad aan zonder het wegdek ingrijpend aan te pakken. Tussen de Markstraat en de Kemzekestraat langs de Molenbeek komt een apart fietspad. Door de procedures, subsidiëringsvereisten, onteigeningen en de beperkte ruimte duren deze dossiers veel te lang. We dringen aan bij de hogere overheid om de procedures eenvoudiger en vooral sneller te laten lopen.

Betonherstelling op de Plezantstraat met 1 van onze nieuwe banners die het begin van het schooljaar aankondigen.

Een derde categorie zijn de kleine verbeteringen in comfort en veiligheid. Kleine investeringen die een wereld van verschil kunnen uitmaken. Deze week nog voerden we in het kader van ‘terug naar school’ enkele broodnodige comfortherstellingen uit in de Westerstraat, Spoorweglaan, Plezantstraat en Vijfstraten.

Voor Vijfstraten ging het om de laatste stap in het beveiligen van de fietsroute Nieuwkerken – Sint-Niklaas. Met de schoolomgeving Ten Bos, de nieuwe profilering van Klapperbeek en Turkyen door belijning, de fietslichten op de Godschalckstraat/Klapperbeek, het dood laten lopen van de Geerstraat en de fietspaden op Vijfstraten, zijn we erin geslaagd een heel traject veiliger te maken zonder een groots en duur bouwproject te starten. Het toepassen dus van de slogan Niet denken in projecten maar trajecten!

Op de Bellestraat denken we aan lichten met radardetectie op het kruispunt met Zonneken en Eekhoornstraat en het Westerplein verdient na de betonherstellingen op de Westerstraat een fietsvriendelijker belijning en zichtbare oversteekmogelijkheden net als de oversteken op de Parklaan.

We zijn ervan overtuigd dat er nog veel moet gebeuren voor we ons echt een fietsstad kunnen noemen, maar een lange weg begint met de eerste stappen!

Zie hier de reportage op TVOOST over hoe we de start van het nieuwe schooljaar voorbereiden.

Lees het artikel op HLN over de herstellingen en andere maatregelen.